Page 75 - ZTSO_100.YILKİTAP

Zonguldak Ticaret ve Sanayi Odası 100. Yıl 72 Zonguldak Ticaret ve Sanayi Odası 100. Yıl 73

zihniyet, memleketin kömür tüketiminin medeniyetin Bu gelişmeler çerçevesinde 1923 yılında Amele Birliği, Zonguldak İlçe Merkezlerinde Nüfusun Kır-Kent Gelişimi (1927-1960)
ilerlemesi ile doğru orantılı olarak geliştirmektir. Kömür her ocaktan bir maden ve bir işçi üyenin seçilmesi ile
üretimi az olan memleketler, medeni hayatta geri Havza Fahmiye Müdüriyeti yönetiminde kurulmuştur. Yıllar 1927 1950 1960
kalmış olanlardır. Kömür yalnız aile ihtiyacı açısından Birlik; işçi hastaneleri ve dispanserlerin kurulacağı yer Toplam 267.965 426.684 569.059
geçim şartlarından sayılır bir madde değildir, bir kudret seçiminden, doktor ve odacıların işe alımı, ücretleri Zonguldak ili Kent 33.366 63.055 123.094
vasıtasıdır.” açıklamasında Cumhuriyet yönetiminde gibi birçok konuyla ilgilenmektedir. Bu çerçevede Kır 234.599 363.629 445.965
1930’lardan sonraki yeni sermaye birikiminin temeli olan Türkiye’de ilk iş yasası olma özelliğini taşıyan
sanayileşme politikasını ortaya koymuştur. Bu bağlamda Amele Kanunu çıkarılmış, işçilerin yaşam koşullarını Toplam 44.613 86.874 132.178

sanayileşme; ülkede bulunan farklı kaynakları harekete iyileştirmek ve havzanın stratejik önemini vurgulamak Merkez İlçe Kent 11.797 35.722 54.010
geçirmek, var olmayan sanayileri kurmak, ülkenin var gibi unsurlar kanun kapsamında vurgulanmıştır. Kır 32.816 51.152 78.168
olan ham madde kaynaklarından iç piyasaya yayılan bir Kanun’da; Toplam 64.227 76.757 84.572
sanayi anlayışı olarak düşünülmüştür. Bu açıdan sahip • 18 yaşından küçüklerin maden ocaklarında Bartın Kent 8.681 8.789 11.506
olduğu ham madde kaynakları bakımından Zonguldak, çalışmaları yasaklanmış, Kır 55.546 67.968 73.066
sanayileşme politikalarının uygulanabildiği en uygun Toplam - 46.291 57.861
şehirlerden bir tanesi olmuştur. • İşçilere ücretsiz tedavi imkânı sağlanmış, Çaycuma Kent - 2.076 2.725
• Çalışma süresi 8 saat olarak belirlenmiş, Kır - 44.215 55.136
• Yardım ve Biriktirme Sandıklarının kurulması Toplam 57.439 65.245 61.970
Çalışma Hayatına Yaklaşım
öngörülmüş, Devrek Kent 2.490 3.285 4.193
Cumhuriyet Dönemi’nin sanayileşme alanında Kır 54.949 61.960 57.777
uyguladığı politikalar ile paralellik gösteren çalışma • İş kazalarında ölen ya da sakat kalan işçilere tazminat
hayatı, Ereğli Havzası’ndaki çalışma koşulları ile verilmesi kararlaştırılmıştır. Toplam - - 21.570
ilgili ilk sosyal içerikli yasal düzenleme ile kendini Kanunun kabulü ile başlayan hareketlenme, ortaya Eflani Kent - - 786
Cumhuriyet’in ilanından hemen önceki yıllarda çıkan yasal boşluklar, uygulamalardaki denetimsizlik Kır - - 20.784
kendini göstermiştir. Genç Cumhuriyet ekibi gibi süreçler sebebiyle kısa sürmüş, kanunun kağıt Toplam 42.845 61.737 76.259
tarafından düzenlenen 114 sayılı Kanun, kömür üzerinde kalmasına neden olmuştur. Ereğli Kent 5.180 7.132 8.812
havzasında çalışan işçilerin ağır çalışma koşullarını Kır 37.665 54.605 67.447
kapsamaktadır. Toplam - - 66.246
Zonguldak’ın Sosyal Yapısı ve
İşçilerin yararlanabilmesi için kömürlerin tırmık artığı Değişim Eğilimleri Karabük Kent - - 31.440
tozlarının ayrılmasını öneren kanun olan “Ereğli Kır - - 34.806
Havza-i Fahmiyesince Mevcut Kömür Tozlarının Sanayileşmenin en önemli göstergelerinden bir Toplam - - 9.174
Amele Menafi-i Umumiyesine Olarak Füruhtuna Dair tanesi kentleşme düzeyinin gelişmesindeki orandır. Kurucaşile Kent - - 1.003
Kanun”u 1921 yılında ilk olarak yürürlüğe girmiştir. Zonguldak’ta nüfus, kır-kent ölçeğinde ele alındığında Kır - - 8.171
Amele Birliğinin temelini oluşturan “Zonguldak Zonguldak’ta bulunan diğer önemli merkezlerin de Toplam 58.841 63.957 26.936
Havza-i Famiye Ameleleri İhtiyat ve Teavün Sandığı” sanayileşmeye başladığı görülmektedir. Safranbolu Kent 5.218 5.388 7.383
Zonguldak’a gönderilen işçi müfettişi aracılığıyla Zonguldak’ın bu bağlamda tek merkez olarak gelişme Kır 53.623 58.569 19.553
kurulmuştur. Bu kanun ile birlikte kömür tozları gösterememesinin nedeni; şehrin her noktasına yayılan Toplam - 25.823 32.293
İktisat Vekâleti denetiminde satılması ve geliri kömür yatakları, sanayi ve ticaret kuruluşları ve bu Ulus Kent - 663 1.236
kurulan Sandık adına Ziraat Bankasına yatırılması kuruluşlara bağlı farklı sanayi odaklarının olmasıdır.
sağlanmıştır. Bu alanlar Karabük ve Ereğli ilçeleri ile Bartın, Devrek, Kır - 25.160 31.057
* 1927 ve 1950’de ilçe olmayan ya da başka bir ile bağlı olan ilçelerin nüfusu belirtilmemiştir.
Kaynak: Yurt Ansiklopedisi, Türkiye İl İl, Zonguldak.