Page 78 - ZTSO_100.YILKİTAP
P. 78
Zonguldak Ticaret ve Sanayi Odası 100. Yıl 76 Zonguldak Ticaret ve Sanayi Odası 100. Yıl 77
planı da demir-çelik yatırımı için Ereğli’yi göstermiş; görev yerini Hüseyin Hüsnü Bey’e bırakmıştır. Akif
fakat Mareşal Fevzi Çakmak güvenlik sebebiyle başka Behzat İyidoğan döneminde il olmanın gerektirdiği
Karabük Demir-Çelik Fabrikasının kuruluş bir yer bulunması gerektiğini belirtmiştir. hükümet binası Zonguldak’ta, ilçe yönetim binaları
günlerinden Kuvvet Santralı Ustabaşılığı’ndan emekli Bunun üzerine Mareşal Fevzi Çakmak Ankara’dan uçağa ise Kozlu ve Kilimli ilçelerinde yapılmıştır. Bunun yanı
Hakkı Yardibi ile gazeteci Aydın Engin röportajı... binerek 1933 yılında Gökçebey’e gitmiştir. Uçak bir sıra okullar açılmıştır. Başta ulusal madencilik anlayışını
yayabilmek için, küreci ustalarının yetiştirilmesi
noktada hava boşluğuna düşmüştür. Uçakların hava
boşluğuna düşmesi, irtifa kaybettirdiği için; bu noktanın amacıyla Maden Mektebi inşa edilmiştir. 1924 yılında
Yüksek Maden Mühendisi Okulu açılarak, madencilik
Hakkı Yardibi: Karabük, evet. Karar verildi. Karar verildi; ama fabrikayı kurulacak tesis için uygun olduğu, havadan gelecek bilimleri birikiminin yaratılması amaçlanmıştır.
yapmak için ne lazım? Yol lazım. Yol gerekli. Malzeme gelecek. Peki herhangi bir saldırıyı zorlaştıracağı düşünülmüştür. Bu Batı Karadeniz Bölgesi’ni kapsayan, Sinop’a kadar olan
nereden gelecek? Havadan gelmez ya. Ee, Ankara-Zonguldak arası nokta, Safranbolu kazasına bağlı Öğlebeli köyünün bölgedeki tek doğal limana sahip olan Ereğli, takasa
ekime elverişli alanları, bugünün Karabük’üdür. Yer
demir yolu yok. Her yer kayalık. Tekrar gene heyet kurdu rahmetli.
seçiminin, milli güvenlik gerekçesiyle böylelikle önce dayalı ticaretin yapıldığı bir yer olmuştur. Osmanlı
Ereğli’den Gökçebey’e, daha sonra da Karabük’te Dönemi’nde, İstanbul için meyve ve sebzenin her
yapılması uygun görülmüştür. çeşidinin olduğu Ereğli’den ve Bartın’dan, yiyecek,
Aydın Engin: Hangi rahmetli? İnönü mü, Atatürk mü? eşya vb. ürünler motorlarla götürülmekte, dönüşte
Fabrika için kömür ihtiyacı Ereğli’den karşılanacaktır;
Hakkı Yardibi: Gazi, Gazi. Atatürk yani. Heyete dedi ki “Ankara- fakat hala demirin nereden karşılanacağı bilinmemekte, tuhafiye ve bakkaliye malzemeleri getirilmektedir.
Zonguldak arasına demir yolu kurun. Şemasını yapın, getirin bana. bir bölümünün mevcut kaynaklardan, kalan kısmının Cumhuriyet sonrasında da İstanbul ile bu yakın ilişki
Heyet çıktı. Yol ölçümü yaptılar. Geldiler, geldiler. Bolluk deresi var ise Tunus, İspanya veya Yunanistan’dan karşılanması devam etmiştir.
şurda. Oraya kadar geldiler. Tıkandılar kaldılar. düşünülmektedir. Tesislerin 10 milyon Türk Lirası ön Ereğli, Cumhuriyet’e ve onun simgesi Cumhuriyet
yatırım maliyetine yapılması öngörülmüş; ancak kapasite Halk Fırkasına olan desteğini hiçbir zaman
bir misli arttırılınca maliyet 22 milyon Türk Lirası’na kesmemiş, Halkevi’nin etkinlikleri ile genç kuşakları
Aydın Engin: Yani ileriye gidemiyorlar mı? çıkmıştır. da Cumhuriyet’e bağlı olarak yetiştirmeye devam
etmiştir. Toplumsal faaliyetlere yüksek katılım gösteren
Hakkı Yardibi: Gidemiyorlar değiş, baktılar, ne kuş uçar ne kervan geçer, Bu arada Sivas, Divriği’de zengin demir yatakları kimliğini yitirse de günümüze kadar İstanbul ile süren
ne de demir yolu geçer. Ne yapacağız? E gideceğiz Mustafa Kemal’e, bulunmuş ve Ankara-Zonguldak demir yolu hattı yakın ilişkiler, Ereğli’nin sosyal yaşamının belirleyicisi
raporu vereceğiz. Buradan yol imkânı yok geçmez diye. Döndüler tamamlanmıştır. Fabrikaların temeli 1937’de atılmış, olmuştur.
Ankara’ya, geldiklerinde Atatürk çağırdı onları. N’oldu dedi. Paşam ne 1941’de tüm bölümler bitmiş ve işletmeye açılmıştır. Turneler başlangıçlarını Ereğli’den yapmış, İstanbul’da
olacak falan yere kadar... Şirince’ye kadar iyi de, ordan ötesine imkân Kısacası, Karabük de Zonguldak gibi artan nüfusuyla bitirmişlerdir. Böylelikle Ereğli’nin ileri gelenleri ile
yok. Niye? Atatürk niye diye sordu. Efendim, bütün boğaz kaya. Burdan sıfırdan yaratılmış bir kent haline getirilmiştir. devlet erkânının, İstanbul ile bağı kopmamış, her
demir yolu imkânsız. Durdu Atatürk bir an. Sordu onlara. Dedi ki bir türlü gelişmeyi en fazla bir yıl içinde yakalamışlardır.
amele, bir günde, o geçmez dediğiniz kayadan bir kilo taş koparabilir Toplumsal Yaşam İstanbul’un tarım ürünlerine olan ihtiyacı sayesinde
mi? Ötekiler, koparır Paşam diyince, “Yolu yaptık!” dedi. Derhal geriye, Tüm ülkede 1923 yılından sonra bir devrin kapanıp, ekonomik olarak Ereğli pek sorun yaşamamıştır.
marş marş! yeni bir dönemin başladığı 1923 yılı, Zonguldak için 1930’lu yıllar ise; bir taraftan hükümetin devletçilik
Böylelikle Atatürk’ün zoruyla 1934 müydü, 33 müydü neyse, Zonguldak- değişimin ve dönüşümün başladığı bir yıl olmuş; idari politikası uygulamaları, diğer taraftan ise savaş sonrası
Ankara arasında demir yolu yapıldı. Sonra da fabrikanın inşaatına yapıdan başlayarak tüm birimlere yayılan milliyetçi bir Türkiye’nin imar çalışmaları ile geçmiştir.
başlandı. akım etkisini göstermeye başlamıştır. Kozlu, Zonguldak, Kilimli ve Çatalağzı’nı birleştiren
Kaynak: Cumhuriyet Gazetesi, 1994. Zonguldak’ın il olmasından önce atanan İbrahim Bey, 5 km’lik demir yolu hattı ve tünellerin yapımı 1934
ilk vali olarak bu dönemde hizmete başlamış, sonra yılında Fransız şirketi tarafından tamamlanmış, bu
