Page 49 - ZTSO_100.YILKİTAP
P. 49

Zonguldak Ticaret ve Sanayi Odası 100. Yıl  46                                                        Zonguldak Ticaret ve Sanayi Odası 100. Yıl  47






 yerine getirmiş, Birinci Dünya Savaşı’na kadar olan   Bu görüşmelerin sonucunda; Oda yönetiminin İktisat   İzmir İktisat Kongresi ve Odalar Sorunu  Kongrede; Türkiye’nin ekonomik gelişmesine engel
 süreçte başarılı işlere imzasını atmıştır. Odanın yaptığı   Vekaleti tarafından fesih edilmesi kararı alınmıştır. Bunun   17 Şubat 1923 ile 4 Mart 1923 tarihlerinde İzmir’de   olan nedenler ile kongrenin öneminden bahseden
 bu işleri, Odaya ait yayın organı olan Dersaadet Ticaret   nedeni; eğer oda yönetimi fesih ile Türkleştirilmeye   gerçekleştirilen İzmir İktisat Kongresi’ne İktisat vekili   Mustafa Kemal Paşa “Bu vatan evlâd ve ahfâdı için
 Odası Gazetesi’nde görmek mümkündür.   çalışılırsa, gayrimüslim unsurların daha aktif bir   Mahmut Esat’ın mesleki temsil ilkesi çerçevesinde davet   cennet yapılmaya lâyık bir vatandır. İşte bu memleketi

 Raporda yer alan bir diğer eleştiri ise Odanın yönetim   rol üstlenerek Türkleştirme çabasını engelleyebilir   ettiği 1125 kişi katılım sağlamıştır. Mesleki temsile göre   böyle mamûre haline, cennet haline getirecek olan
 kurulunun büyük bir çoğunluğunun gayrimüslim iş   olmalarıdır. Bu durumdan sonra Sabur Sami Bey’in   her ilçeden birer tüccar, sanayici, sanatkâr, amele, şirket,   esbâb ve avâmil, esbâb-ı iktisadiye ve faaliyet-i
 adamlarından oluşmasıdır. Bu tipik bir İmparatorluk   önerisi ile İktisat Vekaletinden Odanın feshinin talep   banka ve üç çiftçi temsilcisi, İstanbul Esnaf Cemiyetleri,   iktisadiyedir. Binaenaleyh öyle bir iktisad devri lazımdır
 kurumu olması sebebiyle doğal karşılanabilecek bir   edildiği telgraf metni İstanbul Türk tüccarlarının oy   İstanbul Hamallar Cemiyeti, Umum Terziler Cemiyeti,   ki memleketimiz insanca yaşamasını bilsin. İnsanca
 durumdur. Kurum yapısı, içinde bulunduğu dönem   birliği ile 21 Ocak 1923 tarihinde kabul edilmiş ve   Darülfünun Hukuk Mektebi, İstanbul Ticaret Mekteb-i   yaşamak neye mütevakkıf olduğunu öğrensin ve
 gereği Osmanlılık ideolojisinin bir yansımasını   akabinde hemen Ankara’ya bildirilmiştir. Böylelikle   Alisi, Çiftçiler Derneği, Fransa Darülfünûn ve Mekteb-i   esbâba tevessül etsin. Cümlemizin arzumuz şudur ki,
 oluşturmaktaydı. Dolayısıyla bu eleştirinin temel   İstanbul Ticaret Odası için yeni bir dönem başlayarak,   Aliye Mezunları Cemiyeti ile Macaristan Türk Mezunları   bu memleketin efrâdı ellerinde numuneleriyle ziraatın,
 nedeni, savaş sonrası yaygınlaştırılmak istenen ulusalcı   Odanın idaresi ile ilgili yeniden şekillenmesi sürecinde   Cemiyeti gibi meslek toplulukları, dernek ve kurumları   ticaretin, sınayiin, say’in, hayatın bir misli olsun ve artık
 ve devletçi anlayıştan kaynaklanmaktaydı. Bu sebeple   ilk adım atılmıştır. Bu adımı, İzmir İktisat Kongresi’nde   katılmıştır.  bu memleket böyle fakir ve millet hakir değil, belki
 ülkedeki bütün kurum ve kuruluşları da bu anlayış   gerçekleştirilen görüşmeler ve alınan kararlar izlemiştir.  Açılış konuşmasını Mustafa Kemal Paşa’nın yaptığı,   memleketimiz zengin memleketi, zenginler memleketi
 çerçevesinde yeniden yapılandırmak, çok uluslu ve   başkanlığını ise Kazım Karabekir’in yürüttüğü bu   ve bu yeni Türkiye’nin adına çalışanlar diyarı densin.
 çok dinli bir imparatorluk yönetim biçiminden ulus-  21 Ocak 1923 tarihli telgraf metni şöyledir:  ulusal kongre, yeni kurulan hükümet yönetiminin   İşte millet böyle bir devir içinde bulunuyor ve böyle
 devlet modeline geçiş yapılmak   karşılaşabileceği tüm ekonomik problemlerin         bir devre i’tila edecektir ve böyle bir devrin tarihini
 istenmişti.            konuşulduğu, tartışıldığı ve tüm sektör temsilcilerinin       yazacaktır.” şeklinde bir açıklamada bulunmuştur.

 İstanbul Ticaret ve Sanayi Odasına   blok oyları ile kararların alındığı bir toplu tartışma alanı   İktisat Kongresi boyunca meslek grupları, dernekler
 yapılan ağır eleştiriler, İstanbul’un   “Bu gün Türk Ticaret Birliğinde Kongre halinde   olmuştur. Bu kongre aynı zamanda İstanbul ve İzmir’in   ve kurumlar adına bulunan temsilciler görüş ve
 işgal altından kurtularak Ankara   Müslüman-Türk sermaye çevrelerinin yeni hükümet   beklentilerini dile getirmiştir. İstanbul’da bulunan
                                                                                      Müslüman-Türk ticaret kesiminin temsilcisi konumunda
 hükümetinin kontrolüne geçtiği   içtima eden İstanbul’un Türk tüccarı, İstanbul Ticaret   yönetimiyle iletişime geçebilmesi bakımından da büyük   bulunan Milli Türk Ticaret Birliği de kongrede
 sırada yapılmıştır. Bu olumsuz   önem taşımaktadır.                                  Türkiye’nin iktisadi geleceğini şekillendirecek kararların
 eleştirilerin karşısında çözüm   Odası hakkında Birlikten 17 kanun-u sani 339        alınmasında söz sahibi olmuştur.
 olarak; odanın mevcut yönetim
 yapısının gayrimüslim tüccarlar   tarihinde İktisat Vekalet-i Celilesine takdim edilen   İzmir İktisat Kongresi’nde alınan kararların,
 yerine Müslüman-Türk tüccarların                                                     Cumhuriyet’in başlangıcındaki iktisadi felsefenin ve milli
 ¸
 geçmesi olarak sunulmuştur. Sabur   raporu bilkırae ittifak-ı ara ile kabul etmis ve mezkur   iktisat görüşünün ana unsurlarının yansıması büyük önem
 Sami Bey’in Milli Türk Ticaret   raporun biran evvel nazar-ı dikkate alınmasına ve   taşımaktadır. Kongrenin konuşulan konuları ülkenin
 Birliğinin raporunun görüşüldüğü                                                     kalkınması, yerli ve yabancı sermayeyi ile piyasaya dönük
 sırada İstanbul (Dersaadet) Ticaret   Oda’nın bifaide mevcudiyetine serian nihayet verilmesi   çiftçiyi özendirici, ekonomik değişkenlerin milli unsurlara
 Odasının Türklere ait bir ticaret                                                    geçişini kolaylaştıran teşvikler sağlanması, tüm bunlar
 odası olmadığı ve İstanbul’da bir   hususunun Vekalet-i müs arüleyhaya telgrafla arzına   olurken aynı zamanda ılımlı, korumacı bir ekonomik
 ¸
 Türk Ticaret Odasının olmasının                                                      iklimin yaratılması gibi başlıkları içermektedir.
 ¸
 gerekliliği söylemi, yeni dönemde   karar verilmis tir.”                             İzmir İktisat Kongresi’nde bir diğer konuşulan konu ise;
 kurulacak olan odanın idari                                                          Milli Türk Ticaret Birliğinin İstanbul’da kongrede sunmak
 yapısının nasıl olması gerektiğini;                                                  üzere hazırladığı raporun bir maddesi olan ticaret ve
 yani Türkleştirilmesi gerektiğini   Kaynak: A. Gündüz Ökçün, Türkiye’de İktisat Kongresi   Gazi Mustafa Kemal ve Türkiye (İzmir) İktisat Kongre delegelerinden bir   sanayi odalarının yeniden düzenlenmesi ile ilgiydi.
 göstermektedir.  1923-İzmir-Haberler, Belgeler-Yorumlar,   grup, Kongre Binası önünde, 27 Şubat-4 Mart 1923.  Birliğin önerisi, Batılı devletlerde bulunan ticaret ve
 Ankara 1968, s. 121-122.)
   44   45   46   47   48   49   50   51   52   53   54