Page 50 - ZTSO_100.YILKİTAP
P. 50
Zonguldak Ticaret ve Sanayi Odası 100. Yıl 48
Ticaret ve Sanayi Odaları Kanunu Madde 6- Ticaret ve sanayi odalarınca 31 Mayıs 1326 (1910) tarihli
simsar ve tellal nizamnamesinin on üçüncü maddelerinde musarrah
sanayi odaları ile karşılaştırıldığında kötü bir durumda 8. İthalatı kolaylaştırmak için iktisadi kurumlar odalar nizamnamesinin kırk birinci ve 26 Eylül 1304 tarihli
devlette müddei ve müddeaaleyh sıfatlarile bulunmağa ve Ticaret senelik kayıt ücretleriyletarife-i mahsusası veçhile odalarca ita
olan İstanbul Ticaret ve Sanayi Odası ile taşrada bulunan oluşturulmalı, Madde 1- Ticaret ve sanayi odaları şahsiyet-i hükmiyeyi haiz
Vekaletinin muvafakatile istikraz aktine salahiyettar müessesatı edilecek evrak ve vesaiki ticariyeden ve muamelatı tasdikiyeden
diğer tüm odaların en kısa sürede ulusal değerlere sahip 9. Kazanç vergisi düzenlenmeli, olup emval-i menkule ve gayr-i menkuleyi tasarrufa ve vezaifine
çıkan çağdaş bir oda hale gelecek şekilde yenilenmesi 10. Kambiyo sorunun çözülmesi için konusunda uzmanlar müteallik muamelat ve ukudatı ifaya ve mehakim ve devair-i alınan harçlar ikinci maddede muharrer nizamname ile on misline
gerektiğidir. Esnaf Cemiyetleri Müttehidesi (Birliği) de oluşan bir alt kurul oluşturulmalı, kadar arttırılabilir.
benzer bir düşünceyi dile getirmiş ve odaların çağdaş bir
hale getirilmesinin ihmal edilmemesini belirtmiştir. 11. İstanbul’da kurulmuş olan Ticaret Okulu çağı umumiyedendirler. Madde 7- Sermayeleri üç yüz bin liradan yüksek olan anonim ve
yakalabilecek hale getirilmeli ve buna benzer limitet şirketlerle müessesat-ı ticariye-i resmiyeden fevkalade
Bunun yanı sıra Birlik, yine Türk ticaret odalarının okullar ülkenin her noktasına açılmalı gibi maddeler Madde 2- Ticaret ve sanayi odalarının teşkilatı dahiliyesi ve sınıf ad ile, odaların bulunduğu mahallere tahsis eyledikleri
dünyadaki önemli ticaret merkezlerinde de kurularak, bulunmaktadır. vezaif ve muamelatının suret-i ifası, ticaret ve sanayi odaları sermayenin binde yarımını tecavüz etmemek üzere ikinci madde
gerek dış ticaret ilişkilerini geliştirmek gerekse yabancı heyetlerinin mütalaaları istihsal olunarak odaların mahalli muharrer nizamname veçhile tayin edilecek sınıf ve derecata göre
Ticaret Vekaletince tanzim ve İcra Vekilleri Heyetince kabul ve
iktisadi kurumlarla kolaylıkla diyalog kurmak açısından Bu görüşlerin dışında odalar ile ilgili bir diğer önemli ihtiyaç ve hususiyetlerine muvafık ahkamı ihtiva etmek üzere senelik ücreti kaydiye alınır. İşbu ücurat elli liradan aşağı ve
önemli olduğunu savunmuştur. Ayrıca çalışan kesim ile tartışma konusu da ticaret ve sanayi odalarılarının tasdik edilecek bir nizamname ile tayin olunur. Bu nizamnamenin bin liradan yukarı olamaz.
ticarete ait vergi ve usuller hakkında alınacak kararlarda birbirinden ayrılması, her bir odanın tek başına neşrine kadar 31 Mayıs 1326 (1910) tarihli ve Ticaret ve Sanayi
ticaret ve sanayi odaları ile ekonomistlerden oluşan varlığını sürdürmesi hususundan ortaya çıkmıştır. Odaları Nizamnamesiyle 26 Eylül 1304 tarihli simsar ve tellal Madde 8- Ticaret odalarının varidatı ber veçh-i atidir:
kurulların de görüşlerinin alınması, daha sağlıklı sonuçlar Bu husus ilk olarak Milli Türk Ticaret Birliğinin nizamnamesi ahkamı meridir.
çıkması açısından iyi olacağı görüşünde bulunulmuştur. İstanbul’da gerçekleştirdiği hazırlık toplantısında 1. Senelik kayıt ücretleri,
gündeme gelmiştir. Tahsin Rıza Bey’in İstanbul’daki 2. Harçlar ve ceza-i naktiler,
ticariyeyi haiz olan ve müessese-i ticariyesi bulunan her şahıs
Birliğin hazırladığı raporda; ticaret odasının sanayi odasından ayrılması gerektiği Madde 3- Berri ve bahri ticaret kanunları mucibince sıfatı 3. Teberrular ve muavenetler,
1. Gümrük gözetimi ve bağımsızlığı kayıtsız şartsız olmalı, düşüncesi, toplantıyı yöneten Kavalalı İbrahim ferdi ve hükmi ve her nevi borsa mubayaacıları ve hususi ve 4. Odalarca teşkil ve idare olunan müesseselerden alınan varidat,
Paşazade Hüseyin Hüsnü Bey’in bütün ticaret ve resmi simsar ve tellallar merkez ve şube olarak ikametgahı 5. Miktarı her odaca tespit olunarak Ticaret Vekaletince tasdik
2. Mevcut tekel işletmeler kaldırılmalı, devletle bağı olan ticari ittihaz eyledikleri mahallerin ticaret ve sanayi odalarına
yabancı sermayeli işletmeler de dahil olmak üzere tüm sanayi odalarının birbirinden ayrılması gerektiği kaydolunmağa mecburdurlar. Bu mecburiyeti ifa etmeyerek tarihi edilmek ve temettü vergilerin yüzde beşini geçmemek üzere
yabancı sermayeye tekel ve ayrıcalıklar tanınmamalı, önerisiyle kapsamı daha da genişletilerek sunulmuştur. ilandan itibaren üç ay zarfından kendilerini odaya kaydettirmek odalarca tahsil olunacak resim,
Fakat bu duruma Ahmet Hamdi Bey karşı çıkmış ve
tellallardan muayyen olan senelik kayıt ücretlerinin üç misli
3. Türk kara sularında, Türkiye’deki akarsu ve göllerde bu kararın hemen verilemeyeceğini, uzman görüşü için müracaat etmeyen eşhası ferdiye ve hükmiye, simsar ve 6. Müteferrik varidattan ibarettir.
gemi bulundurma, bunlarla gidiş-geliş ve taşıma alındıktan sonra düşünülebileceğini belirtmiştir. Bu cezaen odaca tahsil olunur. Cezanın tahakkukundan itibaren üç Madde 9- Ticaret ve sanayi odaları Ticaret Vekaletine merbut
yapma hakkı olan kabotaj hakkı sadece Türk tartışmaların sonucunda İstanbul Türk tüccarının “Nim ay zarfında kaydolunmamakta ısrar edenlerin ticarethaneleri oda
bayrağına sahip deniz taşıtlarına tanınmalı, bu resmi mahiyette olan Ticaret ve Sanayi Odalarının karar ile hükümetçe set ve simsar ve tellallar icra-i muameleden olup Vekaletin teftiş ve murakabesine tabidir.
konuyla ilgili herhangi bir kurum ya da kuruluşa teşkilatının asri bir şekilde ıslahı” ibaresi; yani odaların
merbut olup bu cemiyetler hakkındaki 24 Mart 1338 tarihli
imtiyaz tanınmamalı, birbirinden ayrı kurumlar haline getirilmesi yerine men olunur. Madde 10- Bilumum esnaf cemiyetleri Ticaret Vekaletine
4. Türkiye’nin altın stoğunu elinde tutan ve kontrol çağdaş normlara uygun şekilde düzenlenmesi fikri Madde 4- Ticaret ve sanayi odaları bulundukları mahallerin birer talimatnamede şehremaneti ilke belediyelere verilmiş olan vezaif
odaya kaydı mecburi olanlarla bunların haricinde kalan bilumum
eden, devlet adına para basma ayrıcalığını elinde kabul edilmiştir. ticaret sicilini tutacaklardır. İşbu sicile, üçüncü madde mucibince ve salahiyetler Ticaret Vekaleti ile ticaret odaları tarafından
tutan emisyon bankası kurulmalı ve bu banka İzmir’de yapılan kongrede ise bu görüş değişmiştir. Türk esnaf ve dükkanı bulunan sanatkarlar ve küçük tacirler dahi ifa edilir.
sermayesinin bir kısmı hükümete, bir kısmı halka sanayi grubu, İzmir İktisat Kongresi’nde sanayi odalarının kaydolunacaklardır. Tescil kaydiyesiyle bunların suret harçları
satılan bir anonim şirket olmalı, ticaret odalarından bağımsız bir şekilde örgütlenmesi yirmi kuruşu tecavüz edemez. Madde 11- İşbu kanun neşri tarihinden muteberdir.
5. Odalara ait ticaret kanunu ve mevzuatı değişmeli, gerektiğini savunmuştur. Kongrede de bu görüş kabul Ticaret ve sanayi odası bulunmayan mahallede işbu tescil
görerek, prensipte benimsenmiştir. Bu çerçevede; “Her Madde 12- İşbu Kanunun icrasına Ticaret ve Adliye Vekilleri
6. Yabancı sermayenin girişi için ülkeye zarar liva ve kaza dahilinde bir sanayi odası küşadı, muamelesini belediyeler ifa eder.
getirmeyecek koşullar sağlanmalı, memurdur.
her sanayi odası arasında ciddi rabıtalar temin eylemek, Madde 5- Ticaret ve sanayi odaları mukarreratına riayet
7. Oda teşkilat yapısı yeniden düzenlenmeli, Makarr-ı Hükümette bütün sanayi odalarının merbut etmeyenler hakkında odalarca beş liradan yüz liraya kadar “Ticaret ve Sanayi Odaları Kanunu”,
ceza-i nakti hükmolunur. Bilumum cezaları havi oda mazbataları
Kaynak: Karakoç, S.,
icra dairelerince icra ve tenfiz olunur.
Türkiye Cumhuriyeti Sicill-i Kavanini,
Cilt 1, s. 879-882.
