Page 48 - ZTSO_100.YILKİTAP

Zonguldak Ticaret ve Sanayi Odası 100. Yıl 46 Zonguldak Ticaret ve Sanayi Odası 100. Yıl 47

yerine getirmiş, Birinci Dünya Savaşı’na kadar olan Bu görüşmelerin sonucunda; Oda yönetiminin İktisat İzmir İktisat Kongresi ve Odalar Sorunu Kongrede; Türkiye’nin ekonomik gelişmesine engel
süreçte başarılı işlere imzasını atmıştır. Odanın yaptığı Vekaleti tarafından fesih edilmesi kararı alınmıştır. Bunun 17 Şubat 1923 ile 4 Mart 1923 tarihlerinde İzmir’de olan nedenler ile kongrenin öneminden bahseden
bu işleri, Odaya ait yayın organı olan Dersaadet Ticaret nedeni; eğer oda yönetimi fesih ile Türkleştirilmeye gerçekleştirilen İzmir İktisat Kongresi’ne İktisat vekili Mustafa Kemal Paşa “Bu vatan evlâd ve ahfâdı için
Odası Gazetesi’nde görmek mümkündür. çalışılırsa, gayrimüslim unsurların daha aktif bir Mahmut Esat’ın mesleki temsil ilkesi çerçevesinde davet cennet yapılmaya lâyık bir vatandır. İşte bu memleketi

Raporda yer alan bir diğer eleştiri ise Odanın yönetim rol üstlenerek Türkleştirme çabasını engelleyebilir ettiği 1125 kişi katılım sağlamıştır. Mesleki temsile göre böyle mamûre haline, cennet haline getirecek olan
kurulunun büyük bir çoğunluğunun gayrimüslim iş olmalarıdır. Bu durumdan sonra Sabur Sami Bey’in her ilçeden birer tüccar, sanayici, sanatkâr, amele, şirket, esbâb ve avâmil, esbâb-ı iktisadiye ve faaliyet-i
adamlarından oluşmasıdır. Bu tipik bir İmparatorluk önerisi ile İktisat Vekaletinden Odanın feshinin talep banka ve üç çiftçi temsilcisi, İstanbul Esnaf Cemiyetleri, iktisadiyedir. Binaenaleyh öyle bir iktisad devri lazımdır
kurumu olması sebebiyle doğal karşılanabilecek bir edildiği telgraf metni İstanbul Türk tüccarlarının oy İstanbul Hamallar Cemiyeti, Umum Terziler Cemiyeti, ki memleketimiz insanca yaşamasını bilsin. İnsanca
durumdur. Kurum yapısı, içinde bulunduğu dönem birliği ile 21 Ocak 1923 tarihinde kabul edilmiş ve Darülfünun Hukuk Mektebi, İstanbul Ticaret Mekteb-i yaşamak neye mütevakkıf olduğunu öğrensin ve
gereği Osmanlılık ideolojisinin bir yansımasını akabinde hemen Ankara’ya bildirilmiştir. Böylelikle Alisi, Çiftçiler Derneği, Fransa Darülfünûn ve Mekteb-i esbâba tevessül etsin. Cümlemizin arzumuz şudur ki,
oluşturmaktaydı. Dolayısıyla bu eleştirinin temel İstanbul Ticaret Odası için yeni bir dönem başlayarak, Aliye Mezunları Cemiyeti ile Macaristan Türk Mezunları bu memleketin efrâdı ellerinde numuneleriyle ziraatın,
nedeni, savaş sonrası yaygınlaştırılmak istenen ulusalcı Odanın idaresi ile ilgili yeniden şekillenmesi sürecinde Cemiyeti gibi meslek toplulukları, dernek ve kurumları ticaretin, sınayiin, say’in, hayatın bir misli olsun ve artık
ve devletçi anlayıştan kaynaklanmaktaydı. Bu sebeple ilk adım atılmıştır. Bu adımı, İzmir İktisat Kongresi’nde katılmıştır. bu memleket böyle fakir ve millet hakir değil, belki
ülkedeki bütün kurum ve kuruluşları da bu anlayış gerçekleştirilen görüşmeler ve alınan kararlar izlemiştir. Açılış konuşmasını Mustafa Kemal Paşa’nın yaptığı, memleketimiz zengin memleketi, zenginler memleketi
çerçevesinde yeniden yapılandırmak, çok uluslu ve başkanlığını ise Kazım Karabekir’in yürüttüğü bu ve bu yeni Türkiye’nin adına çalışanlar diyarı densin.
çok dinli bir imparatorluk yönetim biçiminden ulus- 21 Ocak 1923 tarihli telgraf metni şöyledir: ulusal kongre, yeni kurulan hükümet yönetiminin İşte millet böyle bir devir içinde bulunuyor ve böyle
devlet modeline geçiş yapılmak karşılaşabileceği tüm ekonomik problemlerin bir devre i’tila edecektir ve böyle bir devrin tarihini
istenmişti. konuşulduğu, tartışıldığı ve tüm sektör temsilcilerinin yazacaktır.” şeklinde bir açıklamada bulunmuştur.

İstanbul Ticaret ve Sanayi Odasına blok oyları ile kararların alındığı bir toplu tartışma alanı İktisat Kongresi boyunca meslek grupları, dernekler
yapılan ağır eleştiriler, İstanbul’un “Bu gün Türk Ticaret Birliğinde Kongre halinde olmuştur. Bu kongre aynı zamanda İstanbul ve İzmir’in ve kurumlar adına bulunan temsilciler görüş ve
işgal altından kurtularak Ankara Müslüman-Türk sermaye çevrelerinin yeni hükümet beklentilerini dile getirmiştir. İstanbul’da bulunan
Müslüman-Türk ticaret kesiminin temsilcisi konumunda
hükümetinin kontrolüne geçtiği içtima eden İstanbul’un Türk tüccarı, İstanbul Ticaret yönetimiyle iletişime geçebilmesi bakımından da büyük bulunan Milli Türk Ticaret Birliği de kongrede
sırada yapılmıştır. Bu olumsuz önem taşımaktadır. Türkiye’nin iktisadi geleceğini şekillendirecek kararların
eleştirilerin karşısında çözüm Odası hakkında Birlikten 17 kanun-u sani 339 alınmasında söz sahibi olmuştur.
olarak; odanın mevcut yönetim
yapısının gayrimüslim tüccarlar tarihinde İktisat Vekalet-i Celilesine takdim edilen İzmir İktisat Kongresi’nde alınan kararların,
yerine Müslüman-Türk tüccarların Cumhuriyet’in başlangıcındaki iktisadi felsefenin ve milli
¸
geçmesi olarak sunulmuştur. Sabur raporu bilkırae ittifak-ı ara ile kabul etmis ve mezkur iktisat görüşünün ana unsurlarının yansıması büyük önem
Sami Bey’in Milli Türk Ticaret raporun biran evvel nazar-ı dikkate alınmasına ve taşımaktadır. Kongrenin konuşulan konuları ülkenin
Birliğinin raporunun görüşüldüğü kalkınması, yerli ve yabancı sermayeyi ile piyasaya dönük
sırada İstanbul (Dersaadet) Ticaret Oda’nın bifaide mevcudiyetine serian nihayet verilmesi çiftçiyi özendirici, ekonomik değişkenlerin milli unsurlara
Odasının Türklere ait bir ticaret geçişini kolaylaştıran teşvikler sağlanması, tüm bunlar
odası olmadığı ve İstanbul’da bir hususunun Vekalet-i müs arüleyhaya telgrafla arzına olurken aynı zamanda ılımlı, korumacı bir ekonomik
¸
Türk Ticaret Odasının olmasının iklimin yaratılması gibi başlıkları içermektedir.
¸
gerekliliği söylemi, yeni dönemde karar verilmis tir.” İzmir İktisat Kongresi’nde bir diğer konuşulan konu ise;
kurulacak olan odanın idari Milli Türk Ticaret Birliğinin İstanbul’da kongrede sunmak
yapısının nasıl olması gerektiğini; üzere hazırladığı raporun bir maddesi olan ticaret ve
yani Türkleştirilmesi gerektiğini Kaynak: A. Gündüz Ökçün, Türkiye’de İktisat Kongresi Gazi Mustafa Kemal ve Türkiye (İzmir) İktisat Kongre delegelerinden bir sanayi odalarının yeniden düzenlenmesi ile ilgiydi.
göstermektedir. 1923-İzmir-Haberler, Belgeler-Yorumlar, grup, Kongre Binası önünde, 27 Şubat-4 Mart 1923. Birliğin önerisi, Batılı devletlerde bulunan ticaret ve
Ankara 1968, s. 121-122.)