Page 40 - ZTSO_100.YILKİTAP
P. 40

Zonguldak Ticaret ve Sanayi Odası 100. Yıl  38                                                                                                                                                                                                        Zonguldak Ticaret ve Sanayi Odası 100. Yıl  39






                                                                                                  yerli sermayenin ticari girişimlere                                                          Bu dönemden başlayarak ticaret ve sanayi odalarına            işletmelerine verilecek ayrıcalıkların belirlenmesi, ticaret
                                                                                                  dönüşmesine ve yeni yerli sermayenin                                                         ilişkin hükümler, bu kurumların programlarında yer            ve sanayi ile ilgili her türlü kayıt ve istatistiğin tutulması,
                                                                                                  oluşmasına neden olmuştur. 1849                                                              almaya başlamıştır.                                           hükümetten izin alarak ticaret okullarının kurulması gibi
                    1849-1920 Yılları Arasında Osmanlı                                            yılından 1907 yılına kadar geçen ve ilk                                                      Bu siyasi kurumların başında İttihat ve Terakki Cemiyeti      görevleri bulunmaktadır.

                    Devleti’nde Kurulan Osmanlı ya da                                             yerli anonim şirketinin de kurulduğu                                                         gelmektedir. Cemiyetin 1911 yılında düzenledikleri            Birinci ve ikinci sınıf tüccar, banker ve sanayici iş
                                                                                                  bu dönem içinde toplam 83 şirket                                                             kongresinde “Borsa, ticaret, sanayi ve ziraat odalarının      adamlarından oluşan ticaret ve sanayi odaları,
                    Esas Faaliyeti Osmanlı Topraklarında                                          kurulmuşken; bu sayı milli iktisat                                                           sayısının artması ve bu odaların birbirinden bağımsız         İstanbul’da yirmi dört, vilayetlerde on iki üyeden

                    Olan Yabancı Anonim Şirketlerin                                               politikasının izlendiği 1908-1918 yılları                                                    olarak kurulması; bu odalara yapacakları faaliyetler için     oluşmaktaydı. Üyelerin; otuz yaşından büyük olması,
                                                                                                  arasında 236’ya kadar yükselmiştir.                                                          gelir sağlanması gerekmektedir.” şeklindeki hüküm             en az beş yıldır ticaret ile uğraşması, herhangi
                    Sayısı                                                                        İkinci Meşrutiyet, yerli esnaf ve tüccarlar                                                  siyasal programlarında yer almıştır.                          bir sabıkasının olmaması, iflas etmiş ise borcunu

                         1849   1            1873     1         1897    2                         için olumlu gelişmelerin yaşandığı bir                                                       Bu dönemde siyasi parti programlarında ticaret ve             ödeyebilecek durumda olması gerekmekteydi.

                         1850   -            1874     1         1898    -                         dönem olmuştur. Bunun nedeni gerek                                                           sanayi odalarına ilişkin hüküm ve vaat artışının yanı         1910 yılında yapılan yeni düzenleme ile odalara üye
                         1851   -            1875     -         1899    2                         kapitülasyonlarla korunan yabancı                                                            sıra yeni bir düzenleme de getirilmiştir. Bu düzenleme;  olma zorunluluğu kaldırılmıştır. Bunun yanı sıra odaların
                         1852   -            1876     -         1900    2                         sermayedarlar gerekse İkinci Abdülhamid                                                      1889 yılında tek bir çatı altında toplanan ticaret,           ilk kuruluşlarından beri süregelen görev ve yetkilerinde
                         1853   -            1877     -         1901    -                         Dönemi’nin denetim ve engellemelerinden                                                      sanayi ve ziraat odalarının faaliyetlerini, ticaret ve        değişikler yapılarak, danışılan bir kurum olma niteliğini
                         1854   -            1878     -         1902    3                         kaynaklanan baskı nedeniyle yerli esnaf                                                      sanayi odaları ile ziraat odaları şeklinde ayrılmasını        sürdürmüştür. Ayrıca tüccar ve sanayiciler hükümet
                         1855   -            1879     -         1903    1                         ve tüccarların rekabet şansının azalmış                                                      kapsamaktadır. 14 Haziran 1910 yılında hazırlanan             önünde ticaret ve sanayi odaları tarafından temsil
                         1856   2            1880     -         1904    1                         olmasıdır. Meşrutiyet ile gelen yönetim                                                      Ticaret ve Sanayi Odalarına Dair Nizamname ile bu             edilmekteydi.
                         1857   -            1881     -         1905    1                         anlayışıyla birlikte girişim serbestisi                                                      değişiklikle ilgili yeniden yapılandırma yapılmıştır.         1910 nizamnamesi gelir yetersizliği sebebiyle ticaret
                         1858   -            1882     -         1906    4                         önündeki engeller kalkmış ve Dersaadet                                                       Ticaret ve sanayi odalarının bu birlikteliği 1950’li yıllara   ve sanayi odalarının beklenen etkin kurumlar haline
                         1859   -            1883     3         1907    4                         Ticaret ve Sanayi Odası etkin bir kurum                                                      kadar sürmüştür.                                              gelmesini sağlayamamıştır. Bunun üzerine 1917
                         1860   2            1884     -         1908    2                         haline gelerek kalıcı faaliyetler içerisine                                                  Yeni nizamnameye göre ticaret ve sanayi odalarının;           yılında Ticaret Odaları Kanun Tasarısı hazırlanmış;
                         1861   -            1885     2         1909    14                        girmişlerdir.                                                                                ticaret ve sanayinin gelişmesi için ilgili yasa ve            fakat kanunlaşma olanağı bulamadığı, yürürlüğe
                         1862   1            1886     2         1910    31                        Bunun yanı sıra Dersaadet Ticaret ve Sanayi                                                  tüzüklerdeki gerekli değişikliklerin yapılması, deniz         giremediği için Osmanlı Devleti’nde ticaret ve sanayi
                         1863   2            1887     2         1911    32                        Odası; meşrutiyetin ilanı ile özgürlüğüne                                                    ve limanlar ile ilgili imar, işletme, lojistik vb. her türlü   odalarına ilişkin son yasal düzenleme girişimi olarak
                         1864   2            1888     5         1912    20                        kavuşan ticaret kesiminin, bu dönemde bu                                                     hukuki kararın alınması, ülkede kurulacak olan sanayi         nitelendirilmektedir.
                         1865   -            1889     4         1913    14                        fırsatı iyi değerlendirmesini, meşrutiyetin
                         1866   -            1890     4         1914    17                        sağladığı olanakları kullanarak ticaret,
                         1867   1            1891     10        1915    10                        sanayi ve ziraatin geliştirilmesi gerektiğini
                         1868   -            1892     4         1916    23                        savunmaktaydı.
                         1869   2            1893     3         1917    39                        İkinci Meşrutiyet’in 1908 yılında ilan
                         1870   -            1894     -         1918    34                        edilmesi ile Türkiye’de siyasi dernek ve parti
                         1871   1            1895     2         1919    9                         gibi kurumlar kurularak siyasi hayatın içinde
                         1872   4            1896     2         1920    23                        yer alarak aktif oyuncular haline gelmişlerdir.




                                                                                                  Kaynak: Z(e). N(un)., “Osmanlı
                                                                                                  Türklerinde İktisadi Hareket”, agd, yıl 5,
                                                                                                  c. 11, S. 12 (2 Şubat 1332), s. 192.
   35   36   37   38   39   40   41   42   43   44   45